Visuele stress? Fixatie disparatie? Deel I

Bestaat Visuele stress wel? En wat is Fixatie Disparatie eigenlijk?
Dat zijn vragen die mij bereikten na mijn vorige blog waarin ik ‘visuele stress’ en ‘Fixatie Disparatie’(FD) noemde.
Laat ik maar meteen beginnen met vertellen dat ‘visuele stress’ in Nederland geen geaccepteerd begrip is. Het is wetenschappelijk niet aangetoond dat er zoiets als ‘visuele stress’ bestaat. Daarnaast zijn er mensen die vertellen dat FD een normaal en natuurlijk verschijnsel is. Deze mensen hebben daar trouwens gedeeltelijk gelijk in. Een kleine mate van FD gebruiken we allemaal, bijvoorbeeld om diepte te zien. Als de afstand tussen de beelden van de twee ogen te groot is, gaan onze hersenen heel hard aan het werk en ontstaat (in MILS terminologie) ‘visuele stress’ in het brein: het brein wordt moe van de extra inspanning. Maar wat is dat dan precies: ‘Fixatie Disparatie’? Plaatjes zeggen soms meer dan woorden:

De informatie die via je ogen binnen komt, wordt (door problemen bij het richten van de ogen) verstoord. Het richten van de ogen kan horizontaal of verticaal verstoord zijn. Er is dus meestal niets mis met de oogbol zelf! FD kan informatie vervormen (dansende letters, vlekken over letters etc.) en ook zelfs informatie laten verdwijnen waardoor absurde letterbeelden ontstaan. Met die vervormde informatie kan ons brein natuurlijk niet veel. 
Gelukkig is FD goed behandelbaar. Afhankelijk van de  richting van de verstoring krijgt iemand oogoefeningen of hij of zij krijgt een prismabril aangemeten.

Fixatie Disparatie wordt in mijn ogen goed vastgesteld door een optometrist met een speciale aanvullende opleiding bij het FON (Functionele Oogzorg Nederland). Dat is waar MILS coaches dan ook naar doorverwijzen. Naar onze ervaring verwijzen deze optometristen goed door naar een orthoptist als dat nodig is.

Mogelijke signalen van FD zijn:
- Slordig handschrift
- Vermoeidheid na visuele inspanning
- Hoofdpijn boven de wenkbrauwen
- Branderige ogen
- Nekklachten
- Droge ogen
- Lusteloosheid
- Slordig handschrift
- Vinger gebruiken tijdens het lezen
- Het hoofd schuin houden tijdens lezen of schrijven
- Bij het hardop lezen klink het hakkelig
- Dansende en/of bewegende letters in het boek of op het bord
- Slecht begrijpend lezen (hoe langer de zinslengte hoe moeilijker)
- Op een blanco vel schrijft men niet horizontaal, maar buigt de regel af naar boven of beneden
- De spaties tussen de geschreven woorden zijn onregelmatig
- Zeer beperkt ruimtelijk inzicht van getekende drie dimensionale lichamen op een plat vlak
- Schuin gedrukte woorden worden niet als zodanig herkent

Onze uitdaging is het om aan leerlingen die leren lezen vragen te stellen als: hoe zien de letters eruit? Staan ze stil? Op die manier kunnen we in een veel vroeger stadium de leerlingen behandelen en veel onzekerheid en pijn voorkomen. Ik heb zeker niet de wijsheid in pacht op dit onderwerp. Als je het ergens niet mee eens bent of een aanvulling hebt hoor ik je graag. Dan verwerk ik het in een volgende blog. Het doel dat ik nastreef: kinderen helpen door meer bekendheid te geven aan deze discussie.

Binnenkort deel II over Fixatie Disparatie en visuele stress.